‘Natuurlijk dragen de naakte mannen die ik schilder iets van mijn eigen erotische fantasieën in zich.’ De Italiaanse in Brussel wonende schilder Elio Ticca focust sinds een tweetal jaar op mannelijk naakt, vaak als object in een stilleven.
Zijn woning-atelier in de Grootgodshuisstraat in hartje Brussel oogt erg barok. Oude meubelen, fluweel, klassieke beelden en snuisterijen. Op een zijmuur van de woonkamer een zonsondergang, op de tegenoverliggende muur een blauwe wolkenhemel. ‘Zelf geschilderd.’ Ook een pak eigen doeken tegen de muren.
De Sardijn Elio Ticca (1988) past in het interieur waarin hij leeft. Wat langer kastanjebruin krullend haar en een baardje, dandyesk gekleed. Mooi Engels ook, met een Italiaans accent.
Als hij creatief met kunst bezig is, gaat 85 procent van zijn tijd naar schilderen en 15 procent naar beelden, installaties, textielkunst…
‘Ik ben beginnen schilderen toen ik twaalf was. Mijn ouders hebben me altijd gesteund, ook al lag een artistieke carrière niet voor de hand. Toen ik 19 was, secundair onderwijs duurt in Italië een jaartje langer dan in België, stond ik voor de keuze: architectuur of kunstgeschiedenis. Het werd een bachelor in theater en beeldende kunsten in Venetië. Nadien volgde een master in kunstgeschiedenis in Leeds (VK). Zijn thesis ging er over transgender identiteiten in de hedendaagse kunst. Uiteindelijk belandde Ticca in 2018 in Brussel om er kunsttherapie te studeren. ‘Ik ben tevreden hier. Ik heb geen plannen om te vertrekken. Op kunstvlak gebeurt hier best veel.’
Hij schildert met olie op doek. Stillevens met dingen die hij in zijn keuken vindt: tassen, borden, fruit, een fles Dreft, een doosje Philadelphia-kaas en andere alledaagse objecten, als bloemen, vazen en beeldjes. Maar ook interpretaties van klassieke werken van grote schilders als Boticelli en Moroni. ‘Ik speel graag met het idee van namaak en imitatie.’ Of Brusselse gebouwen, zoals de Villa Empain of de Koninklijke Sinte-Mariakerk in Schaarbeek.
Sinds 2021 legt u zich meer en meer toe op mannelijk naakt. Waarom?
Elio Ticca: ’Je hebt ongetwijfeld al gemerkt hoe weinig mannelijk naakt in musea of in galerieën hangt. Ik ken mannen die blote mannen schilderen, maar de doeken niet exposeren, om geen lastige vragen als ‘Ben je homo?’ te krijgen. Mannen die vrouwen schilderen was en is veel meer aanvaard. Maar er is verandering op til. Sommige gays (zoals Elton John, red.) verzamelen mannelijk bloot. Galerieën staan er duidelijk meer voor open.’
Hoe is dat in zijn werk gegaan, die mannen?
Ticca: ’Mijn eerste stillevens waren zonder enige menselijke aanwezigheid. Een vriendin zei me toen: ‘Waarom gebruik je geen lichamen als een soort tafel in je stillevens, waarop je voorwerpen kunt plaatsen?’ Ik hou wel van die ambiguïteit: het lichaam als lijf én als steun. Zoek niets achter de objecten die ik op het lichaam zet. Het zijn gewoon alledaagse dingen. Maar wel in een onverwachte setting, in een andere context.’
De meeste lijven zijn zonder gezicht geschilderd.
Ticca: ’Dat is bewust om de nadruk te leggen op het lijf. Het lichaam als fetisj-, lust- en erotiserend object. Ik heb een Sint-Sebastiaan geschilderd, van wie het niet duidelijk is of hij nu lijdt of geniet van de pijlen in zijn lijf.’
Hoe waren de reacties?
Ticca: ’Om eerlijk te zijn. Gemengd. Zelfs in de kunst is mannelijk naakt nog altijd een groot taboe. Eerder dit jaar was ik een installatie aan het opstellen in een ondergronds treinstation in Milaan voor een tijdelijke expo. Een man vond mijn werk ongepast. ‘Oude vrouwen zullen gechoqueerd zijn. En als je het toch doet, zet dan je naam er niet bij’, zei hij.’
‘Mannelijk naakt ontlokt meer controverse dan vrouwelijk naakt. Ik speel graag met de spanning tussen preutsheid en voyeurisme. Ik schilder ook wel erecties, die ik dan gedeeltelijk verstop. Het is niet makkelijk dat soort schilderijen in galerieën te krijgen. Gelukkig zijn er mensen die van dit soort kunst houden en zo ook verzamelen.’
Wat is het moeilijkst bij het schilderen van mannelijk naakt?
Ticca: ’De delen die deels belicht zijn, deels in de schaduw zitten, zoals oksels, sixpacks.’
Werk je met met echte modellen?
Ticca: ’Voor ik begin heb ik een duidelijk idee van wat ik wil. Ik zoek dan foto’s die bij dat idee passen. Het internet en Instagram zijn genereuze bronnen. Maar soms volstaat dat niet. Dat maak ik fotografische studies en bewerk ik die digitaal. Echte modellen komen er dus niet aan te pas. Maar ik kijk ernaar uit snel met echte modellen te werken.’
In hoeverre is uw recente werk een weerspiegeling van uw eigen fantasieën over mannen?
Ticca: ’Wat ik schilder, is duidelijk beïnvloed door mijn fantasieën en voorkeuren. Ik hou van geïdealiseerde lichamen, zonder dat die perfect moeten zijn. Dat heeft waarschijnlijk te maken met mijn fascinatie voor klassieke kunst en schoonheid. Een erg gay idee van schoonheid ook. Mooie lichamen kunnen dragers zijn van emoties, genot, pijn. Het lichaam als symbool van liefde, daar focus ik in mijn schilderijen op.’
Elio Ticca heeft deelgenomen aan expo’s in België, Italië en het Verenigd Koninkrijk. Zijn recentste schilderijen, met een focus op mannelijk naakt en stillevens, worden in april 2024 in Brussel tentoongesteld.
Je kunt alvast een kijkje nemen op: http://www.elioticca.com
Tekst: Carl P, foto’s Elio Ticca.